Operacja zaćmy polega na usunięciu soczewki oka wtedy, kiedy staje się ona mętna/nieprzezroczysta. Zadaniem soczewki jest zaginanie (załamywanie) promieni świetlnych, które dostają się do oka tak, aby umożliwić ostre widzenie. Soczewka powinna być przejrzysta, jednak w wyniku zaćmy staje się mętna. Pacjenci z zaćmą odczuwają ją jako widzenie we mgle lub przez zakurzoną szybę. Przedmioty mogą wydawać się rozmyte, zamglone, tracą kolory.
Jedynym sposobem usunięcia zaćmy jest operacja. Okulista zaleci przeprowadzenie zabiegu, kiedy zaćma nie pozwoli na wykonywanie czynności, które są dla pacjenta konieczne lub pożądane. Podczas operacji zaćmy usuwa się naturalną zmętniałą soczewkę i zastępuje ją sztuczną. Nosi ona nazwę soczewki wewnątrzgałkowej (ang. IOL). Okulista omawia z pacjentem różne rodzaje tych implantów oraz ich funkcjonowanie.
Przed operacją:
Dokonamy pomiaru oka, aby móc ustalić prawidłową moc nowej soczewki. Ustalam wraz z pacjentem rodzaj soczewki (jednoogniskowa, jednoogniskowa toryczna, jednoogniskowa o zwiekszonej głębi ostrości, wieloogniskowa) a także zapytam o przyjmowane przez pacjenta leki, niektóre z nich będzie trzeba odstawić przed operacją. Być może przypiszę krople do oczu do stosowania przed zabiegiem. Są to leki pomagające zapobiegać zakażeniom i redukujące obrzęki podczas operacji i po jej zakończeniu.
W dniu operacji:
Należy powstrzymać się od jedzenia stałych potraw co najmniej 6 godzin przed zabiegiem. Usunięcie zaćmy odbywa się na sali operacyjnej.
Standardowy przebieg operacji:
Podczas operacji zaćmy metodą fakoemulsyfikacji soczewka zostaje rozdzielona na fragmenty od środka i odessana za pomocą urządzenia ultradźwiękowego. Oko jest znieczulane za pomocą kropli oraz/lub zastrzyku. Pacjent może też dostać lek pomagający się zrelaksować. Podczas operacji pacjent jest przytomny. Może zauważać światło i ruchy wykonywane podczas zabiegu, ale nie widzi czynności wykonywanych przez lekarza na oku, ani nie czuje bólu. Chirurg uzyskuje dostęp do oka poprzez niewielkie nacięcia (za pomocą lasera lub skalpela) tuż przy krawędzi rogówki (przezroczysta warstwa w przedniej części gałki ocznej). Nacięcia wykonuje się w celu uzyskania dostępu do soczewki oka. Używając bardzo małych narzędzi lekarz rozdziela soczewkę z zaćmą na małe fragmenty i usuwa ją, a na jej miejsce wprowadzana jest nowa soczewka. Zazwyczaj nie ma potrzeby zaszywania nacięć wykonanych podczas operacji. Z biegiem czasu goją się samoistnie. Na oku umieszczana jest osłonka, która ma je chronić podczas procesu gojenia po operacji. Pacjent przebywa przez jakiś czas w strefie regeneracji, następnie może wrócić do domu.
Dni i tygodnie po operacji:
Konieczne jest stosowanie kropli do oczu po przebytej operacji. Należy stosować się do zaleceń lekarza w tej kwestii. Należy unikać dostania się mydła lub wody bezpośrednio do oka. Nie należy pocierać ani naciskać oka. Okulista może zalecić noszenie okularów lub osłonki w celu ochrony zoperowanego oka. Ochronna osłonka na oko powinna być stosowana podczas snu. Okulista wyjaśni, jakie czynności mogą być wykonywane w pierwszym okresie po operacji. Opowie też o tym, kiedy można bezpiecznie zacząć ćwiczyć, prowadzić samochód i wrócić do innych zajęć.
Jakie ryzyko jest związane z operacja usunięcia zaćmy?
Jak każda operacja, usunięcie zaćmy wiąże się z ryzykiem pewnych problemów i powikłań. Oto niektóre z nich: infekcje oczu; krwawienie z oka; długotrwały obrzęk z przodu gałki ocznej lub wewnątrz oka; obrzęk siatkówki (warstwa nerwowa na tylnej powierzchni gałki ocznej); odwarstwienie siatkówki (siatkówka oddziela się od tylnej powierzchni oka); uszkodzenie innych części oka; ból, który nie ustępuje po zażyciu leków dostępnych bez recepty; utrata widzenia; przemieszczenie się, zmiana pozycji implantu soczewki; wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Widzenie może być mgliste lub zamazane przez tygodnie, miesiące lub lata po operacji usunięcia zaćmy. Nie jest to sytuacja wyjątkowa. Jeśli mgliste widzenie powróci, najprawdopodobniej potrzebny będzie zabieg laserowy. Kapsulotomia tylna jest zabiegiem przywracającym ostrość wzroku.
Zawsze przed zabiegiem omawiam z pacjentem ryzyko oraz korzyści wynikające z operacji usunięcia zaćmy.

Operacja refrakcyjnej wymiany soczewki własnej polega na usunięciu soczewki oka i zastąpienie jej implantem soczewki w celu skorygowania wady wzroku lub starczowzroczności (problemu z widzeniem z bliska). Zadaniem soczewki jest zaginanie (załamywanie) promieni świetlnych, które dostają się do oka tak, aby umożliwić ostre widzenie. Okulista zaleci przeprowadzenie tego typu zabiegu w przypadku gdy inne metody leczenia wady wzroku są niewskazane/niemożliwe do wykonania lub gdy własna soczewka przestaje być przezierna. Przed zabiegiem zawsze lekarz omawia z pacjentem różne rodzaje tych implantów oraz ich funkcjonowanie.
Przed operacją:
Podobnie jak przy zabiegu usunięcia zaćmy dokonamy pomiaru oka, aby móc ustalić prawidłową moc nowej soczewki. Ustalam wraz z pacjentem rodzaj soczewki (jednoogniskowa, jednoogniskowa toryczna, jednoogniskowa o zwiekszonej głębi ostrości (EDOF), wieloogniskowa, itp) a także zapytam o przyjmowane przez pacjenta leki, niektóre z nich będzie trzeba odstawić przed operacją. Być może przypiszę krople do oczu do stosowania przed zabiegiem. Są to leki pomagające zapobiegać zakażeniom i redukujące obrzęki podczas operacji i po jej zakończeniu.
W dniu operacji:
Należy powstrzymać się od jedzenia stałych potraw co najmniej 6 godzin przed zabiegiem. Zabieg odbywa się na sali operacyjnej.
Standardowy przebieg operacji:
Podczas operacji refrakcyjnej wymiany soczewki własnej (RLE) soczewka zostaje rozdzielona na fragmenty od środka i odessana za pomocą urządzenia ultradźwiękowego. Oko jest znieczulane za pomocą kropli oraz/lub zastrzyku. Pacjent może też dostać lek pomagający się zrelaksować. Podczas operacji pacjent jest przytomny. Może zauważać światło i ruchy wykonywane podczas zabiegu, ale nie widzi czynności wykonywanych przez lekarza na oku, ani nie czuje bólu. Chirurg uzyskuje dostęp do oka poprzez niewielkie nacięcia (za pomocą lasera lub skalpela) tuż przy krawędzi rogówki (przezroczysta warstwa w przedniej części gałki ocznej). Nacięcia wykonuje się w celu uzyskania dostępu do soczewki oka. Używając bardzo małych narzędzi lekarz rozdziela soczewkę na małe fragmenty i usuwa ją, a na jej miejsce wprowadzana jest implant soczewki. Zazwyczaj nie ma potrzeby zaszywania nacięć wykonanych podczas operacji. Z biegiem czasu goją się samoistnie. Na oku umieszczana jest osłonka, która ma je chronić podczas procesu gojenia po operacji. Pacjent przebywa przez jakiś czas w strefie regeneracji, następnie może wrócić do domu.
Dni i tygodnie po operacji:
Konieczne jest stosowanie kropli do oczu po przebytej operacji. Należy stosować się do zaleceń lekarza w tej kwestii. Należy unikać dostania się mydła lub wody bezpośrednio do oka. Nie należy pocierać ani naciskać oka. Okulista może zalecić noszenie okularów lub osłonki w celu ochrony zoperowanego oka. Ochronna osłonka na oko powinna być stosowana podczas snu. Okulista wyjaśni, jakie czynności mogą być wykonywane w pierwszym okresie po operacji. Opowie też o tym, kiedy można bezpiecznie zacząć ćwiczyć, prowadzić samochód i wrócić do innych zajęć.
Jakie ryzyko jest związane z operacja RLE?
Jak każda operacja, ten zabieg wiąże się z ryzykiem pewnych problemów i powikłań. Oto niektóre z nich: infekcje oczu; krwawienie z oka; długotrwały obrzęk z przodu gałki ocznej lub wewnątrz oka; obrzęk siatkówki (warstwa nerwowa na tylnej powierzchni gałki ocznej); odwarstwienie siatkówki (siatkówka oddziela się od tylnej powierzchni oka); uszkodzenie innych części oka; ból, który nie ustępuje po zażyciu leków dostępnych bez recepty; utrata widzenia; przemieszczenie się, zmiana pozycji implantu soczewki; wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Jeśli mgliste widzenie po zabiegu powróci (np. po kilku latach od zabiegu), najprawdopodobniej potrzebny będzie zabieg laserowy. Kapsulotomia tylna jest zabiegiem ponownie przywracającym ostrość wzroku.
Zawsze przed zabiegiem omawiam z pacjentem ryzyko oraz korzyści wynikające z operacji refrakcyjnej wymiany soczewki własnej.

Operację wszczepienia soczewki fakijnej (ICL) w celu skorygowania wady wzroku lub starczowzroczności (problemu z widzeniem z bliska) to nic innego jak dodanie do wnętrza oka drugiej soczewki. Zamiast zakładać soczewkę na oko wszczepia się implant, który koryguje niedoskonałości naszego oka. Zadaniem soczewki jest zaginanie (załamywanie) promieni świetlnych, które dostają się do oka tak, aby umożliwić ostre widzenie. Okulista zaleci przeprowadzenie tego typu zabiegu w przypadku gdy inne metody leczenia wady wzroku są niewskazane/niemożliwe do wykonania. Przed zabiegiem zawsze lekarz omawia z pacjentem różne rodzaje tych implantów oraz ich funkcjonowanie.
Przed operacją:
Podobnie jak przy zabiegu usunięcia zaćmy dokonamy pomiaru oka, aby móc ustalić prawidłową moc nowej soczewki. Ustalam wraz z pacjentem rodzaj soczewki (jednoogniskowa, jednoogniskowa toryczna, wieloogniskowa, itp) a także zapytam o przyjmowane przez pacjenta leki, niektóre z nich będzie trzeba odstawić przed operacją. Być może przypiszę krople do oczu do stosowania przed zabiegiem. Są to leki pomagające zapobiegać zakażeniom i redukujące obrzęki podczas operacji i po jej zakończeniu.
W dniu operacji:
Należy powstrzymać się od jedzenia stałych potraw co najmniej 6 godzin przed zabiegiem. Zabieg odbywa się na sali operacyjnej.
Standardowy przebieg operacji:
Oko jest znieczulane za pomocą kropli oraz/lub zastrzyku. Pacjent może też dostać lek pomagający się zrelaksować. Podczas operacji pacjent jest przytomny. Może zauważać światło i ruchy wykonywane podczas zabiegu, ale nie widzi czynności wykonywanych przez lekarza na oku, ani nie czuje bólu. Chirurg uzyskuje dostęp do oka poprzez niewielkie nacięcia (za pomocą lasera lub skalpela) tuż przy krawędzi rogówki (przezroczysta warstwa w przedniej części gałki ocznej). Nacięcia wykonuje się w celu uzyskania dostępu do wnętrza oka. Używając bardzo małych narzędzi wprowadza się dodatkową soczewkę do oka. Zazwyczaj nie ma potrzeby zaszywania nacięć wykonanych podczas operacji. Z biegiem czasu goją się samoistnie. Na oku umieszczana jest osłonka, która ma je chronić podczas procesu gojenia po operacji. Pacjent przebywa przez jakiś czas w strefie regeneracji, następnie może wrócić do domu.
Dni i tygodnie po operacji:
Konieczne jest stosowanie kropli do oczu po przebytej operacji. Należy stosować się do zaleceń lekarza w tej kwestii. Należy unikać dostania się mydła lub wody bezpośrednio do oka. Nie należy pocierać ani naciskać oka. Okulista może zalecić noszenie okularów lub osłonki w celu ochrony zoperowanego oka. Ochronna osłonka na oko powinna być stosowana podczas snu. Okulista wyjaśni, jakie czynności mogą być wykonywane w pierwszym okresie po operacji. Opowie też o tym, kiedy można bezpiecznie zacząć ćwiczyć, prowadzić samochód i wrócić do innych zajęć.
Jakie ryzyko jest związane z operacja wszczepienia soczewki fakijnej?
Jak każda operacja, ten zabieg wiąże się z ryzykiem pewnych problemów i powikłań. Mimo, że występują one rzadko, należy o nich wiedzieć. Oto niektóre z nich: infekcje oczu; krwawienie z oka; długotrwały obrzęk z przodu gałki ocznej lub wewnątrz oka; obrzęk siatkówki (warstwa nerwowa na tylnej powierzchni gałki ocznej); odwarstwienie siatkówki (siatkówka oddziela się od tylnej powierzchni oka); uszkodzenie innych części oka; ból, który nie ustępuje po zażyciu leków dostępnych bez recepty; utrata widzenia; przemieszczenie się, zmiana pozycji implantu soczewki; wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Zawsze przed zabiegiem omawiam z pacjentem ryzyko oraz korzyści wynikające z operacji refrakcyjnej wymiany soczewki własnej.

Trabekulektomia to operacja przeznaczona dla pacjentów z jaskrą, u których choroba się rozwija pomimo stosowania innych metod leczenia (krople, lasery). W większości przypadków jaskra może być leczona za pomocą jednego lub dwóch leków. Niektórzy pacjenci mogą jednak potrzebować operacji w celu zredukowania ciśnienia gałki ocznej do bezpiecznego poziomu. Celem operacji jest obniżenie ciśnienia poprzez utworzenie przetoki odprowadzającej ciecz wodnistą do niewielkiego zakrytego otworu. Ten otwór funkcjonuje jak zawór pozwalający na powolne przesuwanie się płynu, umożliwiając tym samym obniżenie ciśnienia. Tworzony jest za pomocą struktur oka pacjenta. Ciecz wodnista przepływa przez zawór z wnętrza oka na jego powierzchnię tworząc coś w rodzaju „jeziorka”. Ten zbiornik cieczy jest osłonięty cienką najbardziej zewnętrzną powłoką oka i tworzy się pod górną powieką. Nazywany jest pęcherzykiem filtracyjnym.
Operacja:
operację wykonujemy zazwyczaj w znieczuleniu ogólnym. Znieczulenie powoduje brak odczuwania bólu i niepokoju u pacjenta, stabilizuje ciśnienie krwi. Zabieg trwa ok 1-1,5 godziny. Podczas operacji pacjent pozostaje w pozycji leżącej na stole operacyjnym. Stosowane narzędzia i szwy są bardzo małe i wymagają użycia mikroskopu lub okularów powiększających. Czasami używamy podczas operacji środka o nazwie Mitomycin C w celu zredukowania ryzyka powstania blizn, które są jedną z głównych przyczyn nieudanych operacji.
Po operacji:
Pacjentowi zakłada się opatrunek do noszenia na oku. Następnego dnia po usunięciu opatrunku konieczna jest kontrola. Wieczorem po zabiegu pacjent może odczuwać niewielki ból oka, ale większość pacjentów nie narzeka na silne dolegliwości. Zwykle leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol zazwyczaj łagodzą uczucie bólu i dyskomfortu. Pacjentom zaleca się odpoczynek i nie podejmowanie wysiłku. Pomimo przejścia dużej operacji oka, pacjenci zazwyczaj czują się dobrze. Należy jednak pamiętać o tym, żeby zachowywać się w sposób rozsądny i odpoczywać, ponieważ umożliwi to oku wygojenie. Zamazane widzenie jest normalnym zjawiskiem i może utrzymać się przez kilka tygodni po operacji. Pacjent może w tym czasie odczuwać także niewielką bolesność i mieć wrażenie, że w oku znajduje się piasek. Podczas operacji wstępnej tworzona jest przetoka dla cieczy wodnistej, jednak konieczne okazać się może kontrolowanie zoperowanego miejsca, w związku z czym pacjent będzie musiał zgłaszać się na wizyty regularnie przez pierwszych kilka tygodni po operacji. Pacjent nie może prowadzić samochodu przyjeżdżając na wizyty kontrolne, ponieważ konieczne może być wykonywanie na oku zabiegów, po których należy założyć opatrunek. Możliwe jest także, że lekarz będzie musiał wykonać pewne procedury, takie jak usunięcie szwów, wykonanie zastrzyków do oka lub nakłuwanie tkanki w miejscu łączenia po nacięciu w celu usprawnienia pracy przetoki i zredukowania blizn.
Jakie korzyści wynikają z operacji?
Operacja jest wskazana w celu zachowania wzroku poprzez kontrolę ciśnienia wewnątrzgałkowego i kontrolowanie jaskry. Operacja nie poprawi jakości widzenia. Należy pamiętać, że operacja jest proponowana pacjentom, u których poziom ciśnienia w oku jest tak wysoki, że grozi utratą wzroku. Korzyścią wynikająca z operacji jest fakt, że u 80-85% osób, które się jej poddały ciśnienie pozostało w normie przez przynajmniej rok. Część pacjentów może dodatkowo potrzebować leków wyrównujących poziom ciśnienia, ale zdecydowana większość nie musi przyjmować żadnych środków.
Jakie jest ryzyko związane z operacją?
Badania na dużą skalę wykazały następujące powikłania przy tego rodzaju zabiegu: przyspieszony rozwój zaćmy 20%; niewielkie, zazwyczaj przejściowe krwawienie w przedniej komorze oka 25%; nieznaczny nadmiar odprowadzanej cieczy 24%; wypływanie cieczy na powierzchnię oka 17%; zbyt niskie ciśnienie 10%; niepowodzenie operacji w pierwszym roku 15%; nagły wzrost ciśnienia spowodowany niewłaściwym kierunkiem przepływu cieczy 0.2%; zakażenie wewnątrz oka 0.1% nadmiar odprowadzanego płynu powodujący zapadnięcie się gałki ocznej 0.2%; opóźnione powikłanie w postaci zakażenia w pęcherzyku filtracyjnym 0.1% (ryzyko zwiększone w przypadku zastosowania środków antybliznowych podczas operacji); utrata wzroku 1%
Czasem pojawiają się inne niespodziewane powikłania wymagające kolejnych operacji lub zagrażające utratą wzroku. Należy jednak pamiętać, że bez operacji prawdopodobieństwo nieodwracalnej utraty wzroku jest znacznie wyższe.
Czego należy unikać?
Powinno się unikać ciężkich zadań fizycznych, takich jak dźwiganie ciężkich przedmiotów czy prace ogrodowe przez 6-8 tygodni. Pacjent powinien upewnić się w rozmowie z lekarzem, kiedy bezpiecznie może wrócić do wykonywania tych czynności. Należy unikać dostania się jakiegokolwiek płynu lub brudu do zoperowanego oka oraz zawsze myć ręce przed zakropleniem oczu. Należy unikać uciskania oka a w przypadku wycierania oka robić to przy kości oczodołu.
O czym trzeba pamiętać? 
Należy stosować krople do oczu ściśle według wytycznych. Należy zgłaszać się na wizyty kontrolne. Pacjent powinien zgłosić się na kontrolę się jeśli widzenie nagle się pogorszy, jeśli pojawi się narastający ból lub wydzielina z oka lub jeśli coś go martwi.
Podsumowanie:
Należy pamiętać, że operacje trabekulektomii były wykonywane u pacjentów z jaskrą przez wiele lat, w większości przypadków z dobrymi efektami, pozwalając na zachowanie wzroku na długi okres.